Endüstriyel Kalibrasyon
Endüstriyel metroloji, sanayide, üretimde ve testlerde kullanılan ölçüm cihazlarının, insanların hayat kalitesini korumak ve akademik araştırmalarda kullanılmak için yeterli seviyede çalışmalarını güvence altına almaya yöneliktir.
Endüstriyel Cihazlarda Kalibrasyonun Amaç ve Önemi
İzlenebilirliği sağlar.
İşletmenin, üretim faaliyetleri ve hizmetlerinin ulusal ve uluslararası standartlarda yürütülmesini sağlar, bu nedenle işletmenin güvenirliliği ve sürdürülebilirliği için hayati önemdedir.
İşletmenin ürettiği ürünlerin; güvenlik, ticaret ve alışverişle ilgili şartların gerekli şartları yerine getirip getirmediğinin kontrolünü sağlar.
İşletmede güvenli bir teknik altyapı oluşturulmasını sağlar.
İşletmenin üretim, hizmet ve ticaretinin hızlı, verimli, güvenilir, kaliteli olmasının temelini oluşturur.
Hatalı ölçüm, zaman, işgücü ve prestij kaybını önler.
Endüstriyel Cihazlarda Kalibrasyonun Yapılması Gereken Durumlar
Cihaz hiç kullanılmamış ise, yeni satın alınmışsa
Cihaz arızalanmış veya mekanik bir darbe görmüşse
Cihaz kullanma talimatlarına uygun kullanılmamışsa
Cihazda fonksiyon arızaları meydana gelmişse
Belirlenen periyotlarda bakımı yapılmamışsa
Ayar mekanizmalarına müdahale edilmişse
Cihazdan alınan sonuçlardan şüphe duyuluyorsa
Tıbbi Cihazlarda Kalibrasyon Sıklığını Etkileyen Durumlar
Ölçüm Belirsizliğine
Stabilitesine
Kullanım amacı ve kullanım sıklığına
Sapma sınırlarına
Deneyimlere ve normlara göre karar verir.
Bilimsel Metroloji: Uluslararası geçerliliği olan primer standardların ülke düzeyinde oluşturulması ile ilgili faaliyetleri kapsıyor. Türkiye’de bu konuda TÜBİTAK bünyesinde hizmet veren Ulusal Metroloji Enstitüsü (UME) görevlendirilmiştir.
Endüstriyel Metroloji: Bilimsel metrolojinin faaliyetleri sonucu elde edilen primer standardlara izlenebilirliği sağlanmış sekonder standadlarla endüstride kullanılan izleme ve ölçme cihazlarının kalibrasyonlarının yapıldığı hizmet alanını kapsar. 132 sayılı kuruluş kanunu ile TSE Endüstriyel alanda kalibrasyon hizmetlerinin yürütülmesi konusunda görevlendirilmiştir.
Kanuni (Legal) Metroloji: Ticarete esas teşkil eden ölçü ve kontrol aletlerinin kalibrasyonları ile ilgilenir. Bu kategoriye giren tüm cihazlar mecburi olarak kalibre ettirilmek zorundadır. Ülkemizde 3516 sayılı kanun ile T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı bu konuda görevlendirilmiştir.
Metre Konvensiyonu: Doğru ve güvenilir bir ölçme sistemi, ölçme organizasyonu ve farklı seviyeleri belirlemek, ülkeler arasındaki farklı uygulamaları ortadan kaldırmak ve aynı fiziksel büyüklüğü aynı birimle veya eşleştirilebilir birimlerle ölçmeyi sağlayacak kararlar almak ve bunları uygulamak üzere 1800’lü yılların ortalarında kurulan ve bugün içinde farklı birçok komitenin yer aldığı, yaklaşık 50’yi aşkın ülkenin üye olduğu konvensiyondur.Ölçüm işlemlerinde uluslararası düzeyde güvenilir ve kabul edilir ölçüm sonuçlarını elde edebilmenin yolu yine bu konuda uluslararası kuralları uygulaması ile sağlanabilir. Bu kuralların temeli ise; “izlenebilirlik” ve “döngülü karşılaştırmalar”dır.
Uluslararası Metroloji ve Kalibrasyon Organizasyonu
CGPM: Metre konvansiyonunun en üst karar organıdır. Üye ülkelerin delegelerinden oluşur ve en az altı yılda bir toplanır.
CIPM: CGPM’deki katılımcı delegeler arasından seçilen 18 kişilik uzmanların oluşturduğu bir organ. CGPM’de alınan genel kararların pratik uygulama kriterlerini tayin ederler. En az iki yılda bir kez toplanırlar.
BIPM: Merkezi Sevre-Paris’te bulunan Uluslararası Metroloji Enstitüsü’dür. Yaklaşık 50 çalışanı olan bu kuruluşun başlangıçtaki amacı fiziksel birimlerin realizasyonu için prototip geliştirmek ve üye ülkelere hizmet sunmaktı. Ancak günümüzde bu kuruluş, üye ülkelerin metroloji enstitülerinde elde edilen fiziksel birimlere ait etalonların döngülü karşılaştırılma (intercomparison) faaliyetlerini organize eden idari bir kuruluş halini aldı.
NMI: Ulusal Metroloji Enstitüleri, CGPM tarafından karara bağlanmış fiziksel birimleri realize etmek ve bunları BIPM’nin kapsamındaki uluslararası karşılaştırmalara (Intercomparision) dahil ederek elde edilen etalonunun (standardın) primer seviye bir standard olmasının ve dolayısıyla izlenebilirliğin sağlanabilmesi için kurulmuş ulusal seviyede kuruluşlardır.